I read where I am

Vorige week verscheen het boek I read where I am; een uitgave van het Graphic Design Museum in Breda. Het boek onderzoekt hoe het er voor staat met het lezen 'vroeger, nu en in de toekomst' en bevat mini-essays van zo'n 80 professionals die zich op de een of andere manier met lezen en boeken bezig houden. Van journalisten tot designers, van redacteuren tot onderzoekers. Ook ik mocht - vanuit de invalshoek van een educatieve uitgeverij - hier een bijdrage aan leveren. Die lees je hieronder; met als titel Context is Queeen, Content is King. (hier in het Nederlands - het boek bevat de Engelse vertaling).

Tablet, e-reader, laptop, smartphone. Voeg daar aan toe de informatie-overload van Google, Twitter en Facebook, gecombineerd met de allesoverheersende beeldcultuur en de trend van ontlezing. De veranderingen in de informatiesamenleving voltrekken zich in een hoog tempo. Maar desondanks blijven er ook een aantal vaste waarden en behoeften overeind. En dat is het belang dat we hechten aan mooie verhalen, nuttige informatie en waardevolle kennis.

De vraag die veel uitgeverijen zich nu stellen is hoe die verhalen bij ons gaan komen, hoe we informatie zullen vergaren en hoe we het beste kunnen leren. Lezen in de oude betekenis van het woord - namelijk met een 'papieren boek op een rustige plek’– blijft daar nog steeds een van de manieren voor. Maar het is niet altijd de meest effectieve, actuele of aansprekende manier.

Tekst, beeld en geluid bestaan inmiddels in allerlei samenstellingen. Van hardcover prentenboek via prenten-app met geluidseffecten tot animatiefilms on demand. De keuze hangt af van wat je wilt bereiken: de fantasie stimuleren, zelf ontdekken of even ontsnappen uit de werkelijkheid.

Niet alleen de content zelf, maar ook de activiteiten rond deze content worden beïnvloed door de techniek en zullen steeds meer overgaan ín de content: lezen wordt een continue proces van scannen, beoordelen, delen, leren, noteren, praten, toevoegen, kijken, schrijven, reageren, etc.

Content is en blijft de basis, maar context gaat de echte toegevoegde waarde bieden. En of je die content nu op papier tot je neemt of via een scherm is niet de meest interessante vraag… De vraag is hoe jij als gebruiker in de informatiewildernis je weg kunt vinden naar de juiste content. Dus dan kan het best prettig zijn als er 'iemand' is die met jou zo’n goede band opbouwt – persoonlijk of via een online profiel – dat deze nog beter dan jijzelf weet wat je wilt lezen of leren. Om vervolgens de bijpassende content via het juiste medium en op het juiste moment aan je aan te bieden.

Waar zit de waarde?

Waar zit de waarde? Met andere woorden: waar gaan uitgevers hun geld mee verdienen in de toekomst? Goed beschouwd was dat de centrale vraag op het InCT-congres van 20 mei. Deze kwestie werd vanuit diverse invalshoeken bekeken.

Een interessante invalshoek was de financiele; hoe kijkt een expert van buiten de branche (PriceWaterhouseCoopers, waardeert oa uitgevers) aan tegen de dilemma's van de uitgevers? Hier een paar tips als je het belangrijk vindt dat je bedrijf in deze ogen veelbelovend is:
- het draait meer dan ooit om 'brand recognition', omdat het aanbod online enorm is
- je doet het goed als je je klanten bereikt via nieuwe media
- het juiste (?!) transactiemodel is key
- pull vanuit de consument is belangrijk
- partijen als bol en apple zijn interessant
- content heeft geen waarde...
En met name die laatste is natuurlijk even schrikken... Want het gaat niet om content, het gaat om 'owner van de consument zijn', om de juiste verbinding. Je moet weten waar in de keten waardecreatie plaatsvindt. Het gevaar is dat je focust op content en dat een ander de waarde voor je neus wegkaapt.

De andere invalshoek was de praktijk; de uitgevers zelf aan het woord. Bijvoorbeeld het Financieel Dagblad, die heeft besloten een 'paywall' te introduceren voor de content op de site. Waarbij de redenering is dat de klant wil betalen voor iets dat waarde heeft. In dit geval is dat het merk FD, want wat het FD vindt van nieuws of gebeurtenissen wordt belangrijk gevonden in de markt. Dus aan het nieuws wordt waarde toegevoegd in de vorm van bv graphics, analyses, opinie, achtergronden of archief. Hiermee wil het FD helder maken wat het toevoegt aan waarde - en sluit daarmee aan op het verhaal van PWC. Het FD gaat zich ook nadrukkelijker profileren, wordt uitgesprokener en wil meer 'een club' worden. De uitdaging ligt nog in het zo goed mogelijk aansluiten bij de informatiebehoeftes van de klanten op de diverse momenten in de dag of week, met het juiste nieuws via het juiste kanaal (papieren krant, internet, mobiel, radio, Ipad ed). Hoe kunnen redactie, business model en techniek een optimale combinatie vormen?

De educatieve uitgever aan het woord

Vorige week verscheen het rapport van bureau Thaesis 'De uitgever aan het woord', een jaarlijks onderzoek waarbij medewerkers van uitgeverijen aangeven waar ze mee bezig zijn en proberen in de toekomst te kijken. Dit jaar ligt de nadruk op hoe uitgevers omgaan met innovatie. Behalve de vak- en wetenschapsuitgevers die in het artikel op de site genoemd worden, bevat het rapport ook interessante bevindingen over de algemene boekenuitgevers, de publiekstijdschriften, de kranten én de educatieve uitgevers. Voor deze laatste categorie hier drie hightlights, voorzien van persoonlijk commentaar en vooral nog vragen...

Innovatie maakt het verschil - maar hoe?
Gevraagd naar wat het onderscheidend vermogen in de markt zal gaan bepalen antwoordt maar liefst 44% 'innovatie'. Vervolgens komt 'kwaliteit' met 25% en op een derde plek 'prijs' met 13%. Vorig jaar stond innovatie met 36% ook al op nummer 1. En daarmee scoren we hoger dan de andere uitgevers die vaak nog kwaliteit op 1 zetten. Dus dat het anders moet dan nu, daar zijn we het wel over eens. Tegelijkertijd is het een feit dat de bestedingen aan innovatie zijn gedaald van 19,5% van het budget naar 12,4% van het budget. Blijkbaar zijn andere zaken toch urgenter - of de uitgevers zijn eruit en de innovatie van de afgelopen jaren kan omgezet worden naar reguliere exploitatie. Die indruk heb ik echter niet. Want tegelijkertijd geeft men aan nog te worstelen met verdienmodellen.

Massaal naar mobiel - zonder omzet?
Uitgeverijen in het algemeen zijn druk bezig met het ontwikkelen van apps voor mobiel of tablet en de educatieve uitgeverijen zijn daar geen uitzondering op. Hier wordt geinvesteerd, maar nog weinig of niet verdiend. Maken we hier dezelfde fout als in de beginjaren van internet, toen we onze waardevolle content gratis op sites hebben gezet, waarna de overtuiging heeft postgevat dat content op internet gratis moet zijn? Of is er geen weg meer terug en moeten we op andere manieren ons geld zien te verdienen? Ik denk dat het dit laatste is. Zie ook het boek Free van internet-goeroe Chris Anderson, tevens auteur van The Long Tail.

De druk van disruptie - hoe hard gaat het?
Op veel congressen en in artikelen is het verhaal dat het 5 voor 12 is. Er wordt gesproken over uitgevers als organisaties die in de informatiesamenleving op hun tellen moeten passen en net zoals de muziekindustrie vrij plotseling in hun voortbestaan bedreigd kunnen worden door de volgende iTunes-oplossing. Dit wordt disruptieve innovatie genoemd (zie ook deze uitleg op wikipedia). In het onderzoeksrapport wordt echter terecht gesignaleerd dat de educatieve uitgeefmarkt op een belangrijk punt niet disruptief is: de doelgroep zal niet opeens massaal afscheid nemen van een leermethode - deze manier van werken zit behoorlijk ingebakken. Dat wil echter niet zeggen dat we rustig achterover kunnen leunen, want:

• nieuwe 'onderwijsproducten' kunnen via internet of andere platforms (ja, mobiel of tablet) de leerling, student of ouder gemakkelijker bereiken dan via de docent - en de vraag hiernaar lijkt er ook te zijn
• in de overgang van fysiek naar meer digitaal staat de traditionele keten onder druk; er ontstaat een strijd rondom het digitale centrale punt waar docent en leerling hun info en diensten kunnen halen zonder last te hebben van allerlei ingewikkelde toegangsprocedures

De uitdaging ligt in het benutten van de digitale mogelijkheden zonder het proces op school uit het oog te verliezen. Welke relatie gaan we met welke klant opbouwen? Wat voegen we toe? Het simpelweg bieden van kwalitatief sterke content zal niet meer voldoende zijn om het huidige omzetniveau te handhaven.

e-reading 2011

Op 24 maart was ik aanwezig op het e-reading event op de High Tech Campus in Eindhoven http://ereadingevent.nl . Dit seminar heette vorig jaar nog e-reader event. Deze naamswijziging laat twee dingen zien:  

1) het gaat niet om de drager maar om de activiteit én

2) 2010 was het jaar van de tablet. En dan met name het jaar van de iPad die zich in no time een benijdenswaardige positie heeft verworven, in ieder geval afgemeten aan de aandacht die er bij uitgeverijen voor is en het aantal apps dat is ontwikkeld.

Hieronder de vijf punten die me zijn bijgebleven van de dag.

Feiten, trends en verwachtingen

In 2010 zijn er 350.000 e-boeken verkocht; dat is 1% van de markt. De verwachting voor 2011 is 480.000. In de VS schijnt het al 20% van de markt te zijn… In NL  zijn er 100.000e-readers en 250.000 tablets verkocht.  Dit is dus nog niet indrukwekkend. De verwachting is wel dat het stevig gaat doorzetten en dat de kritische massa van gebruikers eind 2012 of begin 2013 bereikt zal worden – oa ten gevolg van het naar elkaar toegroeien van readers en tablets en de daling van de prijs van deze apparaten.

In opkomst of in de aandacht: lezen ‘in the cloud’ (vergelijk spotify), sociaal lezen (aantekeningen maken en delen), direct publishing (geen uitgeverijen meer nodig), socially curated magazines (zoals Flipbook).

Uitdaging

De algemene trend bij bladen is dat 100% folio gebruik verschuift naar 50% folio. Dus nog 50% van je omzet uit folio. Die andere 50% gaat naar on line, alleen komt daar maar 10% aan omzet voor terug. Dus je houdt nog 60% van je oorspronkelijke omzet over. Het dilemma van de uitgeverij in een notedop…

De opkomst van de tablet wordt door sommigen gezien als een mogelijke oplossing; men wil best betalen voor aantrekkelijke apps. Dus als de doorbraak eind 2012 daar is, dan hebben de uitgevers tot dan om zich voor te bereiden. Nu beginnen dus! Zie ook het verhaal van Andre Knol, van adviesbureau GEA http://bit.ly/hxfcEo En wees alert op een ‘disruptive’ partij in je markt; zie Apple en de muziek business. Misschien toch eerder op je eigen omzet kannibaliseren voordat iemand anders het doet…

Context

Aardig verhaal van Hermen Heinen van Enrise – zie http://www.contextisking.nl/ – over het belang van context in een wereld met een overvloed aan informatie. Hoe gaan we er voor zorgen dat onze content nog relevant blijft? Door semantiek en profiling; de betekenis van informatie samenvoegen met de identiteit van gebruikers.

Productie

Zowel Adobe als Quark hadden een verhaal over de oplossingen die zij bieden om vanuit opmaakbestanden (Indesign of Quark) te publiceren naar diverse platformen: web, e-reader, tablet of smartphone. Bruikbare standaard productiestraten?

Beveiliging

DRM (Digital Rights Management) is dead. Kortom: ga nu niet je tijd en geld steken in het technisch dicht timmeren van je materiaal. Het wordt toch gekraakt en voor je gebruikers werpt het zoveel hindernissen op dat ze geen zin meer hebben om te kopen en om die reden illegaal gaan downloaden. Catch 22. De oplossing: geen DRM, social DRM (zie besluit managementboek.nl  http://bit.ly/eMySbh )  of lezen ‘in the cloud’.

Content is king?

"Ok, we gaan een nieuwe site ontwikkelen. Welke content willen we daarop publiceren?" Het ontwikkelingsproces van veel on line omgevingen in een notedop...

De reflex van veel uitgevers is om te denken vanuit 'content bieden', want dat zijn we nu eenmaal gewend. We weten wel dat klanten nog meer behoeften hebben dan alleen content gebruiken en ook dat we als organisatie meer doelstellingen hebben dan die content te bieden. Alleen hebben we de neiging om te vergeten dat we deze doelstellingen prima zouden kunnen integreren in dezelfde online omgeving en zouden kunnen koppelen aan onze content. Die andere behoeften of doelstellingen zou je de context kunnen noemen.

Het ‘bollenschema’ hieronder beschrijft een mogelijke context rondom de content die in het midden staat. Het is bedoeld als een handvat om kritisch te kijken naar de doelstellingen en te bepalen of er meer gewenst is dan alleen het bieden van content. De 'bollen' worden geïllustreerd met een aantal voorbeelden  - zowel uitgeverij als daarbuiten en zowel onderwijs als daarbuiten.
www.lego.com Klassiek voorbeeld van co-creatie. Kinderen kunnen hun eigen lego-set ontwerpen en deze vervolgens bestellen waarna ze de set met legostenen thuis krijgen gestuurd en ze hun virtuele ontwerp echt kunnen gaan bouwen. Het gemaakte ontwerp kan met anderen gedeeld worden.

http://www.lulu.com/ of http://www.mijnbestseller.nl/ Het nieuwe uitgeven? Je eigen boek schrijven, laten redigeren en opmaken, uitvoering kiezen, laten drukken. En vervolgens als je dat wilt - zonder tussenkomst van een uitgever - je eigen boek hier te koop aanbieden. Ook als e-book. Zie eveneens www.tenpages.com

www.elinea.nl Een abonnement op artikelen uit diverse tijdschriften of kranten op maat, mix van gratis en betaald. Bijvoorbeeld alleen de cartoons van Fokke en Sukke en de artikelen Binnenland van Elsevier.

www.mystarbucksidea.com Een site voor ideeen van klanten, ingedeeld in verscheidene categorieën (bv Frappuccino&Beverages en Entertainment). Met mogelijkheid tot raten en medewerkers van Starbucks die laten weten met welke ideeen ze bezig zijn.

www.leraar24.nl Een platform ‘van, voor en door’ docenten waar ze ervaringen kunnen uitwisselen en inspiratie op kunnen doen over de onderwijspraktijk. Geen lesmateriaal, maar onderwerpen als ‘omgaan met leerlingen’ en ‘lesorganisatie’. Veelal geïllustreerd met korte filmpjes en met mogelijkheid tot reacties en raten.

www.ted.com Mooi voorbeeld van een integraal ‘service concept’. Wereldwijd worden regelmatig de zeer populaire TEDconferenties gehouden waarin begenadigde sprekers in 18 minuten hun idea worth spreading voor het voetlicht brengen. Alle filmpjes zijn gratis op de site te bekijken, met mogelijkheid tot raten en reactie en links naar gerelateerde filmpjes.

Kijken Schrijven Delen

Er gebeurt van alles om ons heen. We zitten midden in de 'informatierevolutie' en proberen dat als uitgevers en opleiders te snappen om er vervolgens op in te kunnen spelen. Bijvoorbeeld door het actief introduceren van andere manieren van leren of door met kleine initiatieven stapjes te zetten om te ontdekken wat werkt. Als geinteresseerde in nieuwe én oude media, in uitgeven, in onderwijs, in business concepten en in innovatie is dit natuurlijk bij uitstek een boeiende tijd. Zonde dus om in de bekende 'waan van de dag' te blijven hangen. Dit blog ga ik daarom gebruiken om de meest interessante ontwikkelingen bij te houden (te kijken), daar op te reflecteren (te schrijven) om het vervolgens hier te publiceren (te delen). Waarom? Allereerst om mezelf te dwingen af en toe stil te staan bij ontwikkelingen en ideeen. En ten tweede om te ontdekken of het actief gebruik maken van 'nieuwe media' nog extra inzichten kan opleveren. Dus: reacties en tips welkom!